15 فوریه 2019 - 22:02

وکیل چک

وکیل چک، وکیل در حوزه حقوق اسناد تجارتی است که بدون تردید از پیچیده ترین شاخه های حقوق خصوصی است.  وصف تجریدی چک و عدم قابلیت استناد به ایرادات، دفاع از دعوا را برای اشخاص حقوقدان غیر متخصص نیز دشوار می نماید و این موضوع در خصوص افراد عادی، بسیار دشوارتر می گردد بطوریکه احتمال دارد حقوق واقعی و شرعی خود را با عدم دفاع مناسب از دست بدهند .

عمل صدور و انتقال چک، ماهیتاً توافق دو اراده برای ایجاد اثر حقوقی (عقد) است و اصولاً از قواعد عمومی قراردادها تبعیت می کند .

وکیل چک، ابتدا حقوق اسناد تجارتی از جمله چک را فارغ از حقوق ملی فرا می گیرد و سپس به سراغ مطالعه نظامهای مختلف حقوقی و از جمله حقوق ایران می رود . بنابراین وکیل چک ، نه تنها قوانین چک در حقوق ایران را می آموزد بلکه فلسفه و زیربنای تصویب آن قوانین را نیز می آموزد و همین امر او را بعنون وکیل چک ، تخصصی می سازد و می تواند تفسیر مناسب نماید که در نهایت به نفع موکل او تمام گردد .

تعریف چک

وکیل چک ، چنین تعریفی از آن ارائه می دهد :  چک ، نوشته ای است که حکایت از اراده انتقال فوری و بدون قید و شرط مبلغ معینی طلب دارد و یا نوشته ای است که به موجب آن وجوهی را که شخص نزد بانک دارد به غیر واگذار می کند .

انتقال چک

الف-نحوه انتقال چک در وجه حامل

وکیل چک ، چک را اصولاً قابل نقل و انتقال توصیف می کند و بدین ترتیب شباهت بیشتری به پول پیدا می کند  . وکیل چک ، انتقال چک را ، گاه فقط با قبض و اقباض (داد و ستد) معرفی می کند (همانند اسکناس) و گاه با قبض و اقباض همراه با ظهرنویسی (پشت نویسی) .

به بیان وکیل چک ، در صورتیکه چک در وجه حامل باشد ، انتقال آن ، هم با قبض و اقباض امکان پذیر می باشد و هم با ظهرنویسی . در صورتیکه چک در وجه حامل به ظهرنویسی انتقال دهنده هم رسیده باشد ، به این معناست که علاوه بر صادر کننده چک ، ظهرنویس نیز در مقابل دارنده چک مسئول پرداخت بصورت تضامنی می باشد اما این به معنای تبدیل چک در وجه حامل به چک در وجه شخص معین نیست .

ب-نحوه انتقال چک در وجه شخص معین یا به حواله کرد

وکیل چک معتقد است : چنانچه چک در وجه شخص معین یا به حواله کرد او ، به ظهرنویسی سفید آن شخص برسد (به این معنا که دارنده را مشخص نکند) ، چک مذکور تبدیل به چک در وجه حامل می گردد،  بنابراین مشمول احکام چک در وجه حامل قرار می گیرد . چکهای در وجه حامل، با قبض و اقباض قابل نقل و انتقال هستند . در صورتیکه ظهرنویس به امضای ساده خود اکتفاء ننماید و نام انتقال گیرنده را نیز درج نماید ، در این صورت انتقال بعدی نیز مستلزم امضای آخرین دارنده است و به همین ترتیب در خصوص سایر انتقال گیرندگان.

ضمانت در چک

یکی از ویژگیهای مهم اسناد تجارتی از جمله چک، به بیان وکیل چک، وجود مسئولیت تضامنی امضاءکنندگان آن در برابر دارنده است .این اثر مستقیماً از حکم قانون ناشی می گردد. ضمانت در چک که  از طریق امضای سند توسط ضامن محقق می گردد ، ضمانت چک نام دارد . در ظهرنویسی به عنوان انتقال ، ظهرنویس صرفاً قصد انتقال طلب را دارد اما قانون، وی را ضامن پرداخت نیز تلقی می کند اما در امضای چک به عنوان ضمانت ، امضاء کننده قصد ضمانت دارد. در صورتیکه ظهرنویس، به وکالت در وصول تصریح نماید ، هیچ گونه مسئولیتی در مقابل دارنده ندارد .

بیشتر بخوانید: ضامن چک

صورت ضمانت در چک

ویژگی اصلی در تحقق ظاهری ضمانت ، امضای چک توأم با عباراتی است که دلالت بر ضمانت نموده و مضمون عنه را نیز معین نماید . به اعتقاد وکیل چک ، هر چند قانون تجارت ایران راجع به ضمانت حکمی ندارد اما با تمسک به قواعد عمومی قراردادها و حقوق اسناد تجارتی می توان نتیجه گرفت که در امضای چک توأم با درج عباراتی دال بر ضمانت (اعم از متن یا ظهر) ، شرایط صوری ضمانت را محقق می سازد .

عدم تعیین مضمون عنه در ضمانت چک

هر چند که در ضمانت اصولاً تعیین مضمون عنه از جمله شرایط ماهوی تحقق ضمانت است اما به استدلال وکیل چک ، در حقوق اسناد تجارتی با هدف حمایت از دارنده سند ، عدم تعیین مضمون عنه را اماره ضمانت از صادرکننده تلقی نموده اند و بدین ترتیب به جای اینکه عدم تعیین مضمون عنه به منزله عدم تحقق ضمانت باشد ، موجد شدیدترین مسئولیت برای ضامن گردیده است به این معنا که هر شخص که سندی را بعنوان ضامن و بدون تعیین مضمون عنه امضاء می کند قصد ضمانت از صادرکننده را دارد و خلاف این امر، استثنائی بوده و نیازمند تصریح است .

مسئولیت تضامنی امضاء کنندگان چک در برابر دارنده

مسئولین تضامنی کدامند؟

به گفته وکیل چک ، اشخاصی که نسبت به پرداخت وجه چک ، دارای مسئولیت تضامنی هستند ، عبارتند از :

الف – صادرکننده یا صادرکنندگان چک

ب-ظهرنویس یا ظهرنویسانی که سند را منتقل می نمایند .

ج-اشخاصی که به عنوان ضامن ، سند را امضاء می کنند .

ملاحظه می گردد که وجه مشترک مسئولین چک آن است که متن یا ظهر چک را امضاء نموده اند اما این امر بدان معنا نیست که هر امضائی موجب مسئولیت گردد . مثلاً به استدلال وکیل چک ، ظهرنویسی .

بعنوان وکالت در وصول اگر چه مستلزم امضای چک است اما در برابر دارنده چک ایجاد مسئولیت نمی کند

ترتیب مراجعه به مسئولین وجه چک

از مشخصات مسئولیت تضامنی امضاء کنندگان اسناد تجارتی از جمله چک این است که دارنده چک در مراجعه به آنها ، ملزم به رعایت ترتیب نبوده و اقامه دعوی علیه هر یک صحیح است و مسقط حق رجوع به سایرین نیست .

به گفته وکیل چک ، عدم ضرورت رعایت ترتیب این امکان را فراهم می کند که با یک بار اقامه دعوی ، همه مسئولین را خوانده دعوی قرار دهد همچنانکه می تواند اشخاصی را برگزیند که دسترسی به آنها آسانتر به نظر می رسد ، بدون آنکه این گزینش امکان اقامه دعوی علیه سایرین را از میان ببرد . این قاعده نیز در راستای حمایت از دارنده چک و ترغیب همگان به پذیرش آن به عنوان وسیله مبادله می باشد .

آثار چک

چک بعنوان سند تجارتی دارای آثاری است که وکیل چک از این آثار در دعاوی خود بخوبی استفاده می کند . مهمترین آثار چک عبارتند از :

1-مسئولیت تضامنی امضاء کنندگان که در بخش قبل به آن پرداختیم .

2-اصل غیر قابل استناد بودن ایرادات و ادعاها در برابر دارنده با حسن نیت چک

کاربرد این اصطلاح در حقوق اسناد تجارتی به این معناست که ایرادات و ادعاهای قابل استناد نیز وجود دارد اما جنبه استنثائی دارد . مانند ایراد جعل امضاء یا ایراد تزویر در چک پس از امضاء ، ایراد امضای چک توسط نماینده فاقد اختیار ، ایراد عدم اهلیت امضاء کنندگان چک . حضور وکیل چک در اثبات یا عدم اثبات این جنبه استثنائی بسیار حائز اهمیت می گردد . این اصل موید این امر است که :

 امضاء کننده چک در برابر دارنده ثالث به هیچ ایرادی نمی تواند استناد کند . بنابراین ناگزیر از پرداخت وجه چک به ثالث می باشد و در صورت وجود ادعا ، لازم است به انتقال گیرنده ابتدائی چک طی دعوائی جداگانه رجوع نماید . چرا که ایرادات و ادعاها مربوط به روابط شخصی مسئول چک با دارنده آن است و ارتباطی به اشخاص ثالثی که با حسن نیت ، چک به آنها منتقل گردیده است ندارد.

برگرفته از آموزشهای استاد بزرگوارم – جناب آقای دکتر کورش کاویانی

مهمترین تغییرات قانون جدید چک

دریافت متن کامل قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب 1397/08/13

مشاوره و قبول وکالت در چک

چک کیفری

مشاوره ، به صورت حضوری و با تعیین وقت قبلی می باشد.

از تماس تلفنی جهت مشاوره خودداری فرمائید.

شماره تماسهای اعلام شده ، تنها جهت هماهنگی وقت حضور می باشد.

تماس : شنبه تا چهارشنبه بغیر از ایام تعطیل با تعیین وقت قبلی

 

وکیل چک
امتیاز ۰ از ۵ – ۰ رای
spinner در حال ثبت رای
نویسنده: adlirani ۱۳۷۱ بازدید بدون دیدگاه

ثبت دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.