چک کیفری

چک کیفری

در صورتی که چکی منجر به صدور گواهی عدم پرداخت گردد ، در صورت وجود سایر شرایطی که مربوط به چک کیفری می باشد ، صادر کننده چک مجازات می گردد . مجازات چک بلامحل کیفری ، حبس از شش ماه تا دو سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک با توجه به مبلغ مندرج در چک می باشد .

علت عدم پرداخت یا همان صدور گواهی عدم پرداخت می تواند هر یک از موارد زیر باشد :

فقدان یا کسری موجودی حساب

دستور عدم پرداخت وجه چک موضوع ماده 14 ق.ص.چ

 اختلاف در مندرجات چک

 عدم مطابقت امضاء
 صدور چک از حساب مسدود

 

 

شرایط چک کیفری

برای اینکه چک واجد وصف کیفری باشد ، لازم است شرایطی داشته باشد که در ادامه به آنها می پردازیم :

1-ظرف شش ماه از تاریخ صدور چک ، نسبت به وصول آن اقدام گردیده باشد و در این مهلت شش ماهه ، گواهی عدم پرداخت صادر گردیده باشد .

2-ظرف شش ماه از تاریخ گواهی عدم پرداخت ، نسبت به طرح دعوای کیفری اقدام گردد .

3- چک بصورت سفید امضاء صادر نشده باشد .  م 13 ق.ص.چ

4-در متن چک ، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد .  م 13ق.ص.چ

5-در متن چک ، عبارت “بابت تضمین” درج نشده باشد . م 13 ق.ص.چ

6-چک ، بدون تاریخ صادر نشده باشد . م 13ق.ص.چ

7-چک به روز صادر شده باشد . م 13 ق.ص.چ

8- چک بعد از برگشت خوردن به شخص دیگری منتقل نشده باشد . م 11 ق.ص.چ

 

9-چک بابت معاملات نامشروع یا بهره ربوی نباشد . تبصره الحاقی به م 7 ق.ص.چ مصوب 2/6/82

در صورتیکه تمام شرایط فوق ، جمع باشد ، می توان نسبت به چک ، طرح شکایت کیفری نمود .

 

 

 

چه کسی حق شکایت کیفری دارد ؟

مطابق ماده 11 ق.ص.چ ، کسی که برای اولین بار ، چک را به بانک ارائه داده است ، حق شکایت کیفری دارد . همچنین فقط شخصی که گواهی عدم پرداخت به نام او صادر شده است حق شکایت کیفری دارد و در صورتیکه پس از صدور گواهی عدم پرداخت ، چک را به شخص دیگری واگذار کند ، دیگر امکان طرح شکایت کیفری وجود ندارد .

 

 

قابل گذشت بودن چک کیفری

جرایم قابل گذشت ، جرایم تعزیری هستند که شروع رسیدگی با شکایت شاکی است . ادامه تعقیب و رسیدگی به آن جرم و اجرای مجازات نیز منوط به عدم گذشت شاکی می باشد .

جرائم غیر قابل گذشت ، جرائم تعزیری هستند که حتی اگر شاکی اعلام گذشت کند ، باز هم جنبه عمومی جرم باقی است و با وجود اعلام گذشت شاکی ، نسبت به جنبه عمومی جرم ، اعمال مجازات می گردد .

 شکایت شاکی و گذشت وی در شروع و تعقیب و رسیدگی و ادامه آنها و اجرای مجازات تأثیری ندارد .

چک کیفری از جمله جرائم قابل گذشت می باشد که گذشت شاکی قبل از صدور حکم قطعی یا پرداخت وجه چک و خسارات تأخیر تأدیه آن به شاکی یا واریز آن به صندوق دادگستری از موجبات صدور قرار موقوفی تعقیب است و پس از صدور حکم قطعی نیز از موجبات توقف اجرای حکم با پرداخت یک سوم جزای نقدی مقرر در حکم به نفع دولت است . م 12 ق.ص. چ اصلاحی مصوب 2/6/82

 

 

 

دستور عدم پرداخت وجه چک به بانک از سوی صادرکننده چک

در خصوص چه مواردی می توان دستور عدم پرداخت چک را به بانک داد ؟

در مواردی که چک مفقود یا سرقت یا جعل شده باشد ، یا از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرائم دیگری تحصیل گردیده باشد ، می توان کتباً دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک داد . م 14 ق.ص.چ

 

 

 

چه کسانی می توانند دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهند ؟

هم صادر کننده و هم ذی نفع چک می توانند کتباً دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهند . بانک پس از احراز هویت دستور دهنده از پرداخت وجه آن خودداری خواهد کرد و در صورت ارائه چک ، بانک گواهی عدم پرداخت را با ذکر علت اعلام شده صادر و تسلیم می نماید .

 

 

 

تکلیف دستور دهنده چک پس از اعلام به بانک

 دستور دهنده مکلف است پس از اعلام به بانک ، شکایت خود را به مراجع قضائی تسلیم و حداکثر ظرف یک هفته گواهی تقدیم شکایت خود را به بانک تسلیم نماید در غیر اینصورت پس از انقضای مدت مذکور بانک از محل موجودی به تقاضای دارنده چک وجه آن را پرداخت کند . م 14 ق.ص.چ

 

 

 

حقوق دارنده چک ، پس از دستور عدم پرداخت

دارنده چک نیز در مقابل می تواند از دستور دهنده عدم پرداخت ، شکایت نماید . در صورتیکه ادعای دستور دهنده ثابت شود ، وی از مسئولیت کیفری مبری خواهد شد اما در صورتیکه خلاف ادعای دستور دهنده ثابت شود ، وی علاوه بر مجازات صدور چک پرداخت نشدنی ، به پرداخت کلیه خسارات وارده نیز محکوم خواهد شد . م 14 ق.ص.چ

 

 

 

مسئول کیفری در صدور چک به نمایندگی از صاحب حساب

در صورتیکه چک به نمایندگی از صاحب حساب صادر شده باشد ، مثلاٌ مدیر عامل شرکت به نمایندگی از شرکت چک صادر نماید که با عدم پرداخت مواجه گردد ، هم صاحب حساب یعنی شرکت و هم نماینده آن یعنی مدیر عامل ، متضامناً مسئول پرداخت وجه آن هستند و از هر یک از آنها نسبت به کل مبلغ می توان تقاضای اجرای حکم را نمود  اما مسئولیت کیفری چک با امضاء کننده چک می باشد . در صورتی که امضاء کننده چک ثابت نماید که عدم پرداخت مستند به عمل صاحب حساب یا وکیل یا نماینده بعدی اوست از مسئولیت مبرا می گردد . در این صورت کسی که موجب عدم پرداخت شده از نظر کیفری مسئولیت خواهد داشت . م 19 ق.ص.چ

 

 

 

صدور چک از حساب مسدود

هر کس با علم به بسته بودن حساب بانکی خود مبادرت به صدور چک نماید ، عمل وی در حکم صدور چک بی محل خواهد بود و به حداکثر مجازات یعنی دو سال حبس و ممنوعیت از داشتن دسته چک محکوم خواهد شد و این مجازات غیر قابل تعلیق می باشد . م 10 ق.ص.چ اصلاحی مصوب 11/8/72

مسدود بودن حساب به هر دلیلی که باشد مشمول این حکم می باشد چه اینکه مسدود بودن ارادی و ناشی از عمل خود صاحب حساب باشد یا اینکه به دلائل دیگر از جمله دستور قضائی باشد . همچنین مسدود بودن حساب باید قبل از صدور چک باشد تا مشمول این عنوان قرار گیرد و مسدود شدن بعدی ، مشمول جرم صدور چک از حساب مسدود نمی باشد . صادر کننده چک باید در زمان صدور چک به مسدودی حساب علم داشته باشد .

جرم صدور چک از حساب مسدود جرم مستقلی محسوب می گردد که مجازات آن ، حداکثر مجازات صدور چک بلامحل می باشد . داشتن یا نداشتن شرایط چک کیفری تأثیری در وقوع بزه صدور چک از حساب مسدود ندارد . بنابراین حتی اگر چک دارای محل ، بابت تضمین  یا وعده دار باشد ، باز هم این جرم محقق می گردد.  .  نظریه اداره حقوقی دادگستری 22/8/84 . 

اما با توجه به ماده 11 ق.ص.چ ، رعایت مواعد شش ماهه جهت تحقق جرم لازم است با این اوصاف ، جرم صدور چک از حساب مسدود دارای مرور زمان می باشد و یک جرم مطلق است .   

 

حقوق چک

وکیل چک

نمونه آراء چک کیفری

مشاوره و قبول وکالت در چک

 

مشاوره ، به صورت حضوری و با تعیین وقت قبلی می باشد.

 

از تماس تلفنی جهت مشاوره خودداری فرمائید.

 

شماره تماسهای اعلام شده ، تنها جهت هماهنگی وقت حضور می باشد.

تماس : شنبه تا چهارشنبه بغیر از ایام تعطیل با تعیین وقت قبلی